Het belang van verlichting binnen het interieur wordt vaak onderschat. Een huis kan nog zo prachtig zijn, met een interieur dat perfect op elkaar is afgestemd, dit alles komt niet volledig tot zijn recht wanneer de verlichting niet optimaal is. Tijdens de bouwfase staat verlichting vaak niet hoog op het prioriteitenlijstje. Begrijpelijk, gezien het gebrek aan tastbare resultaten in de beginfase van de bouw. Wanneer het huis langzaam vorm begint te krijgen en je begint na te denken over de invulling van het interieur, komt de rol van verlichting steeds prominenter naar voren. Op dat moment in de bouw worden de mogelijkheden door allerlei bouwkundige aspecten al beperkter en zal je bij voorbaat al concessies moeten doen.
Al in een vroeg stadium van het proces wordt van je gevraagd om keuzes te maken over lichtpunten. Op dat moment heb je meestal nog geen concrete ideeën over de indeling. Men kiest er dan vaak voor om meerdere inbouwspots en enkele plafondpunten te plaatsen in de veronderstelling dat dit goede verlichting zal zijn. Hoewel dit misschien voldoende lijkt, blijkt vaak dat de juiste hoeveelheid licht, het type en de positie van het licht een andere benadering nodig heeft.
Een goed lichtplan maken
Voor het maken van een goed lichtplan is het belangrijk om te beginnen met kijken naar de functie van de ruimte. In de keuken is vooral goed werklicht nodig, boven een eettafel voldoende licht om te kunnen lezen maar ook om gezellig te tafelen. Als je eenmaal weet welke soort verlichting een ruimte nodig heeft, wordt het kiezen van de juiste lampen een stuk eenvoudiger.
Basisverlichting zorgt bijvoorbeeld voor gelijkmatig licht in de hele kamer. Denk hierbij aan een plafonnière in de hal of spotjes in de keuken; lampen die je meteen aandoet als je thuiskomt. Functionele verlichting, dat wil zeggen helder, gericht licht, gebruik je bv bij lezen, werken en koken. Sfeerverlichting geeft een ruimte sfeer door middel van indirect licht dat in alle richtingen straalt. Met accentverlichting kun je bijvoorbeeld een wandobject of bijzonder behang uitlichten.
Een goed lichtplan gaat veel verder dan alleen mooie lampen kopen.
Een goed lichtplan – een soort plattegrond waarop je aangeeft welke functie ieder deel van de ruimte heeft – gaat veel verder dan alleen mooie lampen kopen. Eigenlijk is dat pas de laatste stap in het proces. Wanneer je inzichtelijk hebt wat de functie per ruimte is, en dat kunnen er ook meerdere in één ruimte zijn, ga je bepalen waar welk type lampen moeten komen. Voor een goede sfeer is het belangrijk dat iedere ruimte licht op verschillende ooghoogtes heeft. Bijvoorbeeld inbouwspots boven het werkblad in de keuken om goed te zien wat je daar aan het doen bent. En een hanglamp boven het keukeneiland die voor een fijne sfeer zorgt wanneer er geborreld wordt of de rest van de keuken donker is.
Praktische tips voor de juiste verlichting
Wanneer het duidelijk is welk type verlichting (basis, functioneel, sfeer of accent) waar nodig is, kun je op zoek gaan naar het juiste armatuur. Waar let je dan op? Een aantal praktische tips:
- De lichtopbrengst van de lichtbron, oftewel hoeveel lumen licht geeft de lamp af. Sinds de overgang van gloeilamp naar LED en daarmee van Watt naar Lumen, is dit voor velen een lastig punt geworden. Op internet zijn er diverse handige ‘omreken’-tabellen te vinden die hierbij kunnen helpen.
- Let erop dat een lamp dimbaar is. Soms kan dit op het armatuur zelf, andere keren werkt dit via een dimmer aan de muur, maar het is belangrijk dat het armatuur geschikt is voor dimmen.
- Kies je voor wandlampen (aanrader!), houd dan bij de armatuurkeuze rekening met het formaat van de wandplaat van de lamp. Sommige wandarmaturen hebben een kleine basis die de inbouwdoos niet afdekt. Je blijft dan dus met een lelijke plek op de muur zitten.
Maak van de verlichting geen sluitpost in het budget. Goede verlichting is niet goedkoop en er zitten flink wat lampen in een huis.
- Misschien wel de belangrijkste tip: maak van de verlichting geen sluitpost in het budget, maar neem dit als een serieuze post op. Goede verlichting is niet goedkoop en stiekem heb je in een huis aardig wat lampen nodig. Dit merk je niet wanneer je ergens woont, maar als je een nieuwbouwhuis gaat inrichten, loopt het aantal, en dus ook het bedrag dat hiervoor nodig is, snel op.
De juiste lampen uitzoeken
En hoe kies je dan het juiste armatuur? Verlichting is een belangrijk onderdeel van het gehele interieur, en dus moet je dit als geheel bekijken. Wanneer de keuzes in armaturen aansluiten op die voor de meubels en stoffering, vormt het samen een uitgebalanceerd geheel. Er ontstaat een fijne eenheid, een flow die kenmerkend is voor een goed interieurontwerp. Zijn de keuzes goed op elkaar afgestemd, dan kan één armatuur soms heel doordacht een blikvanger zijn daar waar vooral de basis- en functionele verlichting niet opvallen. Hoe uitgesproken het ontwerp van die blikvanger kan zijn, hangt helemaal af van de stijl van het interieur. Is er bijvoorbeeld veel kunst aanwezig, dan wil je dat daar de aandacht naar gaat en past een minder opvallend armatuur hier goed. In een rustig, minimalistisch interieur komt een mooie designlamp prachtig tot zijn recht.
Het is duidelijk dat verlichting een belangrijk aandachtspunt binnen het gehele plan is, waarmee ook al in een vroeg stadium rekening gehouden moet worden. Durf je het niet zelf aan, zoek dan zeker een professional op. Studio en J helpt je graag het maximale uit dat prachtige nieuwe huis te halen. Neem vrijblijvend, maar vooral op tijd, contact op!
Dit artikel is gepubliceerd in Casco Magazine numer 11- zomer 2024. Casco Magazine is het magazine voor duurzame zelfbouw en verschijnt 4x per jaar. Verkrijgbaar bij geselecteerde boekhandels en online te bestellen op Bouwkavelsonline.nl